Слонімскі Маркс



 Адным з сімвалаў сённяшняй Англіі з’яўляецца сетка магазінаў Marks & Spencer, кошт якой ацэньваецца амаль у 8 млрд долараў. У адной толькі Анліі M&S прыносяць прыбытак у 10 мільёнаў фунтаў у тыдзень. А лонданскі ўнівермаг "Марбл Арч" занесены ў "Кнігу рэкордаў Гінэса" як крама, якая збірае больш выручкі на адзінку плошчы, чым любая іншая крама свету. Але мала хто ведае, што кампанія заснавана ўраджэнцам Слоніма Міхаілам Марксам.
Міхаіл Маркс нарадзіўся ў 1859 годзе ў Слоніме. У ранняй маладосці ён эміграваў у Англію, дзе пасяліўся ў Лідсе. Слабое веданне англійскай мовы кампенсавалася кемлівасцю, дзякуючы чаму ён знайшоў працу ў кампаніі “Барран”, якая наймала на працу яўрэйскіх эмігрантаў.

У 1884 годзе Міхаіл пазнаёміўся з Айзекам Дзьюхерстам, з якім заключыў дамову на продаж тавараў са складоў у ваколіцах Лідса. Хутка за выручаныя грошы ён змог арандаваць краму на адкрытым гарадскім рынку. Але гэта не задавольвала яго і Міхаіл стаў актыўна пашыраць сваю справу: арандаваў месца на новым крытым рынку ў Лідсе. Сваю краму ён назваў "Пенсавы кірмаш Маркса", пры ўваходзе над якім красавалася шыльда: “Не пытай кошт, любы тавар каштуе адзін пенс". У той час нельга было купіць усё ў адной краме. Кожная крама гандлявала вызначаным таварам і мела сваё кола кліентаў. Міхаіл Маркс вырашыў змяніць заведзены парадак і праз год ён ужо адчыніў такія шапікі па ўсім Ланкашыры і Ёркшыры. У 1893 годзе Міхаіл пераехаў у Манчэстар, дзе праз год адчыніў яшчэ адну краму, у якой жыў сам.
Маркс рызыкаваў, укладваючы усе сродкі ў новыя шапікі. Дадзеныя крокі не падтрымліваў стары кампаньён Дзьюхерст. Але Дзьюхерст перадаў прапанову Міхала свайму касіру Тому Спэнсеру, які ўклаў у справу Маркса 300 фунтаў. Гэта стала пачаткам новага партнёрства: Маркс стаў займацца гандлем, а Спэнсер сачыў за цэнтральным офісам і складамі. Дзякуючы дзелавым сувязям Тома, кампанія змагла панізіць кошты на тавары, працуючы напрамую з вытворцамі. Больш стагоддзя M&S захоўвае прынцып працы сваіх стваральнікаў: “Тавар павінен быць танным, яго павінна быць шмат і розных выглядаў”.

Паступова M&S перайшлі ад шапікаў да крытых крамаў. У 1903 годзе прадпрыемства стала кампаніяй з абмежаванай адказнасцю. Галоўны офіс знаходзіўся ў Манчэстары, а аддзяленні – у Бірмінгеме, Ліверпулі, Брыстолі і шэрагу іншых гарадоў. У адным толькі Лондане іх мелася цэлых сем.
Праз год Том Спэнсер адышоў на адпачынак. На гэты момант яго 300 фунтаў ператварыліся ў 15000. Памёр ён у 1905 годзе. Міхал Маркс перажыў яго на два гады і памёр 31 снежня 1907 года.
 Сёння M&S з’яўляюцца адной з вядучых сетак магазінаў Англіі, з больш за 600 крамамі ў Вялікабрытаніі і яшчэ больш за 200 у 40 іншых краінах. Галоўная адметнасць і крыніца поспеху M&S - выдатна падрыхтаваны гандлёвы персанал. Пры прыёме на працу на першае месца ставяцца ветлівасць, аператыўнасць, творчы падыход нават да самай простай справы. Ад гандлёвых мэнэджараў шмат патрабуюць, але пры гэтым і ўмовы працы для іх ствараюцца выдатныя! У кампаніі ёсць асабісты штат лекараў (у тым ліку і дантыстаў), цырульнікаў і нават манікюрнікаў. Іх паслугамі можа скарыстацца кожны супрацоўнік. А на абед кожны прадстаўнік гандлёвага персанала штодня атрымлівае 40 фунтаў. Да таго ж у якасці касавых апаратаў у M&S усталяваны персанальныя кампутары на базе найноўшых працэсараў. Кожны з іх трымае ў сваёй памяці поўны прэйскурант, так што пакупнік можа аплаціць ёгурт, напрыклад, у аддзеле мэблі. "Галоўнае, каб кліенту было зручна", - лічаць у M&S.
Інтэрнэт дапамагае кампаніі M&S павышаць эфектыўнасць усяго ланцужка паставак ад вытворцы да пакупніка, што дазваляе эканоміць мільёны даляраў. Інтэрнэт практычна імгненна даносіць усе навінкі да самай шырокай аўдыторыі. Пакупнікам патрэбныя ўсё новыя і новыя мадэлі, таму на сайце кампаніі калекцыі адной толькі адзежы абнаўляюцца ўжо не 4, а 6 раз у год. "Жалезная ледзі" Маргарэт Тэтчэр, якая закупляла адзенне ў M&S неяк сказала, што "Маркс і Спенсер перамаглі Маркса і Энгельса".
Галоўнымі прынцыпамі кампаніі, заснаванай нашым земляком з’яўляюцца наступныя: "Ставячы на першае месца людзей, вы ніколі не зробіце памылкі нават у пытаннях стварэння грошай" і "Калі не зразумела, як трэба паступіць, то заўсёды прытрымлівайся правіла - лепш даць падначаленым больш, чым яны зарабілі, чым недадаць імі заробленага".

Сёння супермаркеты M&S нічым не падобныя на "Пенсавыя кірмашы Маркса". Іх вылучаюць велізарныя гандлёвыя залы, тысячы пакупнікоў, мільённыя прыбыткі. У такіх гандлёвых комплексах першая крама Міхаіла Маркса цяпер была б не большая аддзела шнуркоў і гузікаў! Аднак у аснове працы і сённяшніх гандлёвых "гігантаў", і ўчарашніх "пенсавых ліліпутаў" ляжыць галоўнае правіла - шопінг кожнага кліента павінен быць прыемным і камфортным.